top of page

Verkfærakista markþjálfans vs. verkfæri RIE/meðvitað uppeldi

Updated: Mar 20


Ég kolféll fyrir meðvituðu uppeldi og RIE, fyrir rúmlega 2 árum síðan og finnst þessi stefna hreinlega beintengjast öllu því besta sem ég hef lært um mannlegt eðli, hvort sem það var markþjálfun, núvitund, jóga eða 12 spora vinna. RIE stendur fyrir "Resources for Infant Educarerser" en Magda Gerber þróaði þessa stefnu í nánu samstarfi við læknirinn Emmi Pickler á 7. áratug síðustu aldar. Áhuginn á RIE hefur margfaldast nú á allra síðustu árum enda hafa nýjar rannsóknir rennt stoðum undir fyrri rannsóknir og kenningar Pickler. RIE er oft nefnt virðingarríkt tengslauppeldi á íslensku og byggir á einkunnarorðunum virðing, traust og tengsl. Þegar ég byrjaði að lesa um þessi fræði þá vissi ég að þetta væri það sem ég væri búin að vera að leita að, innsæið hreinlega hrópaði upphátt aha! Ég skil, ég man, ég veit! Árinu áður, 2014-15, var ég að læra markþjálfun og því kom ég strax auga á að spurningatækni og hugmyndafræði markþjálfunar átti mikið sameiginlegt með RIE. Markþjálfun snýst nefnilega fyrst og fremst um það að ná trausti og tengja við viðmælandann, spyrja opinna spurninga og hlusta, styðja og leiða en ekki messa eða mata marksækjandann. Því töfrarnir eru í flæðinu og að skapa jarðveg fyrir vöxt og uppgötvun, vera þessi öruggi leiðtogi og garðyrkjumaður, eins og RIE talar um. Besti markþjálfinn er ekki sá sem er með bestu ráðin eða bestu sérþekkinguna á þínu sviði, heldur sá sem leiðir þig að þinni uppgötvun og hjálpar þér að virkja þig, innsæi þitt og þinn huga. Því allir hafa rétt fyrir sér og enginn getur sagt þér hver þín leið er. Það er líka ákveðinn sigur í að uppgötva eitthvað sjálfur, oft er sagt að um leið og þú kennir barni eitthvað, þá stelurðu frá því, fyrir fullt og allt, tækifærunu til að uppgötva það sjálft! Þetta er kannski erfitt að útskýra en við vitum öll muninn á því að vera sagt að gera eitthvað eða uppgötva það sjálf, fá hugmyndina sjálf. Uppgötvun er valdeflandi og skapandi, ýtir undir frekari áhuga og þekkingaþorsta. Að vera markþjálfi snýst nefnilega ekki um að eignast lífstíðarkúnna heldur að útskrifa kúnna sem fyrst og gera þá sjálfbæra, með fullan kassa af tólum og tækjum til að tækla lífið á eigin vegum. Það er líka aðal atriðið í RIE, að við höfum lokamarkmiðið alltaf á bakvið eyrað, að efla börnin okkar og styrkja þannig að með hverju árinu valdi þau sér betur og verði að lokum sjálfstæðir einstaklingar sem eru sjálfir uppspretta sinnar hamingju en ekki háðir utanaðkomandi "fix-um". Uppeldið snýst fyrst og fremst um nákvæmlega þetta, að styðja og styrkja börnin okkar frá þessu ungbarnaskeiði þar sem þau eru í eðli sínu háð og skila þeim útí heiminn sem óháðum, sjálfstæðum einstaklingum. Að þau læri á sig og læri að vera sinn eiginn gæfusmiður, geti vaxið og dafnað á eigin forsendum. Finni og fylgi sínum innri drifkrafti, óháð gagnrýni eða áliti annarra, straumum og stefnum samfélagsins.


Hlustun og speglun ("sportscasting") eru tæki sem eru notuð í RIE og eru líka stærstu verkfæri markþjálfans, að taka saman orð viðmælandans og kasta þeim til baka, skapa rými eða ýta undir lausnamiðun með sem minnstu inngripi, bíða svo eftir að aha mómentið komi, frá manneskjunni sjálfri. Þagnir þjóna lykilhlutverki til að leyfa fólki að hvíla í andartakinu, líta inná við og hugsa, vakna! Þannig gefum við pláss fyrir fæðingu uppgötvana. Með því að halda ráðum, messum og inngripum í lágmarki þá sýnum við traust og virðingu á sama tíma og við hvetjum til vaxtar. Margir velmeinandi foreldrar og markþjálfarar dett í það far að gera of mikið, vantreysta getu viðkomandi og verða þá þroskaþjófar og lama sjálfsbjargarviðleitnina í stað þess að treysta og styrkja einstaklinginn. Fyrirmæli geta nefnilega verið skyndilausn sem er kannski lausn í augnablikinu en skilur ekkert eftir sig til lengri tíma, skilur ekki eftir sig færni til að finna lausnir þegar næsta verkefni kemur upp. Ég sé mikil ónýtt tækifæri þegar kemur að skólakerfinu, RIE og markþjálfun. En það er vaxandi gróska og áhugi núna, bæði á RIE og markþjálfun, hver veit hvað framtíðin ber í skauti sér. Ég hvet alla sem sinna börnum til að kynna sér RIE. Það er lítið til að á efni á íslensku en mjög gagnlegar umræður, þýddar greinar og efni að finna inná facebook hópnum RIE á Íslandi og einnig gagnlegt að fylgjast með Krístínu Maríellu á Respectfulmom.com bæði á vefsíðunni, hér á facebook og á instagram.


1 comment

Recent Posts

See All
bottom of page